Juan Madariaga Orbeak, Nafarroako Unibertsitate Publikoko historiako katedradun ohiak, Rafael de Garitano Aldaetak izan zuen liburutegiari buruzko ikerketa biltzen du liburu batean. Lanerako lehengaia Bergarako Udal Artxiboan bildutako materiala izan da.
Bergarako Udalak larunbatean, hilak 30, 12: 00etan udaletxeko osoko bilkuren aretoan aurkeztuko den liburua argitaratu du. Edukiera mugatua denez, aldez aurretik lekua erreserbatu behar da udal artxiboan: 943779132/943779127 edo artxiboa@bergara.eus helbide elektronikora mezu bat bidaliz.
Lanak XVIII. mendeko Bergara ezagutzeko aukera ematen du. XVIII. mendea eta Bergara izendatzean ezinbestekoa da Euskalerriaren Adiskideen Elkarteaz eta ilustrazioaz hitz egitea. Euskal Herriko ilustrazioaren ikur izan ziren elkarteak eta Rafael Garitano Aldaetarekin izan zituzten harremanak ere ezagutuko ditugu: adostasunak eta desadostasunak.
Rafael Garitano Aldaeta Santa Marina parrokiako apaiza izan zen. Bere lanbideari esker elizgizonen egoera ezagutu ahal izango dugu. Patronatu laikoaren kide den eliza bateko apaiza izatea zer den: diru-sarrerak eta, batez ere, patroiarekiko harremanak nolakoak ziren.
Bestalde, Elizaren eta Udalaren arteko tentsioak agertzen dira. Bakoitza bere boterea finkatu nahian, erabiliko dituzten argudioak azalduz.
Horregatik guztiagatik, esan dezakegu testuinguru historikoa ondo adierazita dagoela, eta Bergarako egoera den arren, XVIII. mendearen amaierako gizartea ulertzeko balio duela eta orduko eztabaida sakonak ikusten dituela. Hala nola, ugazaba-elizgizonak, Eliza-Udala, diru-sarrerak.
Juan Madariaga Orbea (1949) Filosofia eta Letrak ikasi zituen Madrilgo Complutense Unibertsitatean. Euskal Herrira itzulita, Oñatin bizi izan zen. Doktore-tesia egin zuen. Historia irakaslea izan zen Bergarako UNEDen hainbat urtez, eta bertako zuzendaria ere izan zen. Ondoren, erretiroa hartu arte, Nafarroako Unibertsitate Publikoko irakaslea izan da. Bergarari estuki lotuta dago. Liburu eta artikulu ugari idatzi ditu. Bergarari buruz 'Bergarako historia soziala industriaurreko garaian' (Bergarako Udala, 1991).
